Dit artikel verscheen eerder op DEGEOGRAAF.com.
Bij het horen van de naam Vogelsang gaat er waarschijnlijk niet direct een belletje rinkelen, en dat is geen schande. Toch was het Oost-Duitse stadje slechts één druk op de knop verwijderd van naamsbekendheid. De uitleg daarvoor gaat terug tot na de Tweede Wereldoorlog, toen de Sovjets hun intrek namen in de bossen achter Vogelsang.
Achter het IJzeren Gordijn bouwden ze een enorme militaire basis. Met het klaarmaken van ruim twintig meter lange ballistische raketten werden voorbereidingen getroffen voor een mogelijke atoomoorlog. Die oorlog kwam er niet, de raketten werden nooit gebruikt en de Sovjets vertrokken. Wat overbleef was een verlaten stad op slechts een uurtje rijden van Berlijn.
De militairen hebben weinig moeite gedaan om de boel op te ruimen voordat ze in 1994 de Oost-Duitse deuren achter zich dichttrokken. En dat waren er heel wat. De basis bood ruimte aan ruim 15.000 inwoners. Daarmee was Vogelsang de op twee na grootste militaire basis van de Sovjets in Oost-Duitsland. Het stadje was van alle gemakken voorzien. Een theater, een sporthal, verschillende winkeltjes en een school zijn allemaal nog terug te vinden. Vandaag de dag is Vogelsang een soort openluchtmuseum waar de urban explorer van zal smullen.
1200 kilometer
Er gaat wel wat speurwerk aan vooraf om de plek überhaupt te vinden. Met hulp van Google Maps kom je immers terecht in het ingeslapen lintdorp aan de bondsweg 109 (als je zoekt op Vogelsang, Zehdenick). Voor de verlaten stad moet je de bondsweg verlaten en een paar kilometer de bossen in. Een paar Russische autobanden en wat cyrillische teksten laten je vervolgens langzaam terugvoeren in de tijd totdat je aankomt bij de poort van de basis. Daarna volgt een lange voorrangsweg – het voorrangsbord staat er nog – die je langs de vervallen gebouwen leidt die nog op het terrein staan.
Een oude loods in Vogelsang.
Verspreid door het bos vind je verschillende leegstaande huizen.
Vogelsang is in de loop der jaren een populaire plek geworden bij graffitikunstenaars.
Dat Vogelsang zich niet zo gemakkelijk laat vinden is niet verwonderlijk. De basis moest geheim blijven voor de andere kant van het IJzeren Gordijn en de Oost-Duitse bossen waren uitermate geschikt om dergelijk project van de grond te krijgen. Zelfs de Duitsers waren destijds niet van op de hoogte van de aanwezigheid van twaalf R-5 Pobeda-raketten. En even ter informatie, dat was geen speelgoed. Met een bereik van 1200 kilometer hadden de raketten met weinig moeite Nederland kunnen bereiken.
Tsjernobyl
De sfeer in Vogelsang is een beetje vergelijkbaar met die in het Oekraïense Tsjernobyl en de verlaten stad Prypjat. Alleen is Vogelsang een stuk dichterbij huis, zijn minder mensen op de hoogte van het bestaan ervan en is het misschien nog wel een beetje meer ongerept dan de Oekraïense kernreactorsteden. Er gaan immers geen georganiseerde tours naar Vogelsang, dus een bezoek zal je echt op eigen houtje moeten regelen. Maar breng je een bezoek aan Berlijn en ben je geïnteresseerd in bijzonder deel van de Oost-Duitse geschiedenis, dan is Vogelsang absoluut een aanrader.
